MONGOLIA ECONOMIC FORUM - 2019

 MONGOLIA ECONOMIC FORUM - 2019

The MNCCI, BCM, CEO Club, and EPCRC jointly co-organized the 2019 Mongolia Economic Forum on the 30th of October, 2019. The 10th annual forum saw participation by over 200 representatives, and it was agreed that a recommendation shall be submitted to the government based on the ideas discussed.

 Five sessions were held at the forum, on the themes of:

  • Responsible Mongolia
  • Grey Mongolia
  • Creative Mongolia
  • Young Mongolia
  • MEF – Past & Future

In addition, business associations including the MNCCI, BCM, UB Chamber, CEO Club, and the IWFCI signed a Memorandum of Understanding on enhancing cooperation.

The MoU on cooperation contains 3 goals:

  • To combine forces and cooperate with government organizations in order to ensure implementation of efforts to improve Mongolia’s business environment, regulations, and investment climate, and to determine unified policies that will improve business and investment stability;
  • To cooperate in support of expanding trade and economic partnerships between Mongolian entrepreneurs and foreign and domestic organizations, introducing world class technology and business models, and exporting domestic products;
  • To cooperate on efforts to protect the common and legal interests of businesses and entrepreneurs. 

The BCM Board hosted its Members and Guests at the BCM Naadam Ger

The BCM Board hosted its Members and Guests at the BCM Naadam Ger

Following the tradition, the BCM celebrated Naadam 2019 at the BCM Ger in the Naadam Denj at Khuin Doloon Khudag. Over 500 members and guests visited the BCM Ger and enjoyed the traditional Naadam treats and festivities.
 
The guests included H.E. Mr. U. Enkhtuvshin, the Deputy Prime Minister of Mongolia and Chair of the Naadam Organizing Committee, H.E. Mr. Z. Enkhbold, Chief of Staff of the President of Mongolia; Members of Parliament, Ambassadors from Canada, European Union, France, United Kingdom, United States, Uruguay, representatives of the World Bank and other international organizations. Mongolian wresting Naadam champions and grand champions also visited the BCM Ger. 
 
This year, the BCM organized the Naadam 2019 celebrations jointly with its member Erdenes Mongol led by its CEO and BCM Board Director Mr. P. Gankhuu. 
 
The BCM also supported the public campaign “Let’s Change our Toilets”, led by Ms. Ts. Oyungerel, the author of the bestseller “Green Eyed Lama”. The BCM Ger visitors were given presentations on the deployment and use of most environmentally clean and friendly toilet technology at the Naadam Denj.
 
The BCM Secretariat thanks all the members who came celebrate Naadam at the BCM Naadam Ger. We welcome you again next year at our BCM Naadam Ger. 
STATEMENT

STATEMENT

STATEMENT

The clause 9.3 of the amended Law on Special Government Funds submitted in conjunction with the Law on the 2020 State Budget states that “A legal entity engaged telecommunications must pay an amount equal to 3% of their net profit into the Public Services Obligation Fund.” We consider this a violation of the PRIVATE PROPERTY of enterprises that are already paying the 25% income tax along with other taxes and fees in accordance with regulations. This clause contradicts the Constitution of Mongolia, is not reflected in the General Law on Taxation, and contradicts the principle stated in the amended Law on Special Government Funds which says “Additional obligations or expenses shall not be levied on a legal entity with existing obligations.”

Net profits are the legal private property and capital of a company and its shareholders recorded in the owner’s equity section of a financial report by subtracting expenses and taxes from the income that company earns through its activities. Clause 16.3 of the Constitution of Mongolia provides for the right to purchase, possess, and own moveable and immoveable property, and property rights are one of the fundamental human rights that must undeniably exist. The government must be responsible for guaranteeing and protecting private property and for stopping any and all attempts to illegally seize property.

Clause 3.1 of the revised version of the General Law of Mongolia on Taxation states that “only parliament has the power to create, levy, change, discount, or exempt taxes,” and also states in cases other than determining special regulations on free zones, or stabilization of taxation in accordance with an investment agreement with the government through a Stabilization Certificate in accordance Clause 3.1.7 of this law as well as the Law on Investment or Law on Crude Oil, when it comes to creating, changing, discounting, exempting, levying, or paying taxes, it is to be implemented only according to the laws on taxation.

In additional, Article 5 of the revised version of the General Law on Taxation divides taxes into the categories of taxes, fees, and payments, and the money to be paid into the Public Services Obligation Fund does not fit into any of those categories. Furthermore, the Public Services Obligation Fund is categorized as a fund whose predominant source of funding is to come from grants, aid, and donations, in accordance with the Law on Special Government Funds. Despite the legal foundation for the fund’s money being reflected as having to be accrued through voluntary donations and aid, we see the new regulation as mandating a legal entity to pay money from its private capital.

The law states that taxes must be collected only in accordance with laws and resolutions on taxes, and seizure of property can only take place through a court decision in cases of a crime committed, to fine for a violation, to uphold criminal or violation accountability, or to compensate for damages done unto others or for not fulfilling obligations of a contract.

Yet, according to the amended version of the Law on Special Government Funds, funds are being raised by taking money in an unconstitutional manner from the net profits of commercial organizations that have already paid their due taxes in accordance with relevant regulations.

In addition, year after year, cases of the fund’s money being used inappropriately have increased. For example, in recent years, around MNT 2 billion was spent on research, training, promotion, books, and manuals, in violation of the law. Relevant organizations have submitted complaints to the Primary Administrative Court of the Capital City regarding this.

A company’s net profit is the LEGAL PROPERTY of its owners, and because we view that ratification of any law that seeks to raise money for Special Government Funds by violating the property of citizens or enterprises is a direct violation of PRIVATE PROPERTY, we are hereby filing a complaint to the proper legal authority.

The Business Council of Mongolia 

Mongolian National Chamber of Commerce and Industry

 

Memorandum of Understanding on Collaboration between The Business Council Of Mongolia and The National Development Agency

Memorandum of Understanding on Collaboration between The Business Council Of Mongolia and The National Development Agency

This Memorandum Of Understanding (hereafter referred to as “MOU”) is concluded by the National Development Agency and the Business Council of Mongolia (together hereafter referred as “PARTIES”), in order to stabilize the Mongolian investment policy, improve its competitiveness, improve related legal environment, incorporate the proposals by entrepreneurs in formulation of a public-private partnership policy, and to promote favorable conditions of the local market to investors.

One. General Provision


1.1. The objective of this MOU is to regulate measures to be implemented within the framework of cooperation between the Parties, in relation to improving the investment environment of Mongolia and relevant legal environment, supporting investors and opening up opportunities for them to enter into Mongolian markets.
1.2. The cooperation of the Parties shall be governed by the principles of independence, rule of law, mutual respect and transparency.

Two. Implementation


The following measures shall be taken within the framework of the cooperation between the Parties:
2.1. To study international investment practices and legal regulations, and to exchange views on relevant laws, rules, and procedures for development of necessary documents and renewal of existing documents;
2.2. To provide support and services to protect legitimate rights and interests of investors;
2.3. To cooperate on attracting investment by promoting opportunities to enter into Mongolian markets to foreign investors and to promote Mongolia abroad;
2.4 To exchange information on improving the investment climate and to cooperate in introducing international practices in Mongolia;
2.5 To provide support on translation of tax laws, other applicable laws, regulations and general rules, which apply to investors operating in Mongolia, from Mongolian into English;
2.6 The Business Council of Mongolia to support the development of a Investment Statement Policy and action plan;.
2.7 To Cooperate on the development of investment guidelines that will be used by foreign investors operating in Mongolia;
2.8 To activate and expand the operations of a public-private partnership committee by serving as a coordinator, representative from the private sector;
2.9 To promote ‘Single-point service center’ to foreign investors and member organizations, and to act supportive to.

Three. Miscellaneous


3.1. The MOU shall be executed in two original copies, which are effective upon signing by both parties for 2 years.
3.2. The parties shall make quarterly assessments of the implemented measures within the period of validity of the MOU, and if deemed necessary, amendments may be made upon mutual consensus.
3.3. The MOU may be terminated within two months upon mutual consensus after a party notifying other party in written..
3.4. A proposal for MOU extension or renewal shall be submitted in written at least three months before the expiration of the MOU.
3.5. Any rights, duties and responsibilities, and relations of the parties in relation to actions and functions to take place within the scope of the MOU shall be regulated by an agreement to be established between the parties.

The President of Mongolia calls for the Establishment of the Regional Energy Organization in Northeast Asia

The President of Mongolia calls for the Establishment of the Regional Energy Organization in Northeast Asia

On 1 March 2019, the Business Council of Mongolia (BCM) co-organized with the Ministry of Energy, and the Asian Development Bank (ADB) an international conference on “Northeast Asia Regional Power System Interconnection”. The conference was held under the auspices of the President of Mongolia H.E. KHALTMAA BATTULGA. The following business associations and non-governmental organizations supported the conference, the Asia Super Grid Mongolia Association, the Mongolian Renewables Industries Association, and the Energy Association of Mongolia.

 

President of Mongolia H.E. Khaltmaa Battulga, President’s Chief of Staff Z.Enkhbold, and BCM Board Members: B.Byambasaikhan, R.Koppa, C.McRae, D.Munkhtushig, E.Orchlon, B.Solongoo, E.Temuulin, Ts.Tumentsogt in attendance

BCM Chairman B.Byambasaikhan and vice-chair of the Energy, Infrastructure and Connectivity Working Group Ts.Tumentsogt welcomed the President to the international conference attended by 300 participants, including the ambassadors and trade representatives from Australia, Belorussia, Bulgaria, Canada, China, Czech Republic, European Union, France, Germany, Hungary, India, Kazakhstan, Laos, Russia, the United Arab Emirates, Kingdom, United States, and Vietnam, representatives of the United Nations, speakers and experts from China, France, Japan, South Korea, and Russia.

 

President of Mongolia H.E. Khaltmaa Battulga

In his opening remarks(click to read the speech) President Battulga noted “Mongolia not only has a high level of political understanding with our neighboring and regional countries, but we do not have any dispute with any country at the international level. Mongolia has the necessary prerequisites to successfully implement this project.” The President reiterated his call for the creation of the regional organization to implement this progressive initiative.

 

Yolanda F. Lommen, ADB Country Director

The ADB Country Director Yolanda F. Lommen highlighted the importance of Mongolia’s potential to supply clean and reliable energy to the region. Gurbuz Gonul, Director of the International Renewable Energy Agency (IRENA) presented its report on “New World: the Geopolitics of the Energy Transformation”. The purpose of international conference was to present countries’ perspectives in North East Asia to develop a regional mechanism for the Northeast Asian power system integration (NAPSI).

Gurbuz Gonul, Director, International Renewable Energy Agency

Experts presented their view on a strategy and an action plan roadmap for the NAPSI benefiting from Mongolia’s vast energy resources. During the Panel discussions, country representatives expressed their interest in the realization of the Northeast Asia Super Grid Project. Members from international organizations such as IRENA, United National Economic and Social Commission for the Asia and Pacific, and the Energy Charter remain optimistic of the long-term potential for energy export from Mongolia.

From left: Sungkyu Lee (KEEI), Geng Dan (Country Coordinator from China), Zhao Liujun (SGERI), Shota Ichimura (REI), Kanat Botbaev (Energy Charter), Michael Williamson (UNESCAP), Phillippe Leinhart (EDF)

During the Panel discussions, country representatives expressed their interest in the realization of the Northeast Asia Super Grid Project. Members from international organizations such as IRENA, United National Economic and Social Commission for the Asia and Pacific, and the Energy Charter remain optimistic of the long-term potential for energy export from Mongolia. Research organizations also emphasized that renewable energy exports from Mongolia will be highly profitable for the region and that Mongolia should continue to actively partake in the realization of this initiative.

From left: M.Philippe, Ambassador of France, T.Hristea, Ambassador of EU, X.Haiming, Ambassador of China, G. Gonul, Director of IRENA, D.Vosen, Ambassador of Australia, Y.F.Lommen, Country Director of ADB, and M.P Singh, Ambassador of India in attendance

 

From right: Chief of Staff of the President Z. Enkhbold, BCM Board Member Ts.Tumentsogt, BCM Chairman B.Byambasaikhan, and G.Gonul, IRENA

Монголын компаниуд хамтран цэвэр эрчим хүч ашиглаж экспортлохоор нэгдэв

Монголын компаниуд хамтран цэвэр эрчим хүч ашиглаж экспортлохоор нэгдэв

2019 оны 5 дугаар сарын 23-ны өдөр Монгол Улсын Засгийн газар, хувийн хэвшил, төрийн бус байгууллагуудын төлөөллүүд, гадаад, дотоодын нэр хүндтэй экспертүүд зэрэг нийт 600 гаруй зочид, төлөөлөгчид оролцсон “ОЛОН УЛСЫН ШИНЭ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ЧУУЛГАН – 2019” амжилттай болж өнгөрлөө.

Чуулганы үеэр “Говийн Цэвэр Эрчим Хүч Нэгдэл”-ийн Хамтарсан Уриалгад гарын үсэг зурах ёслол болж холбогдох ассоциациуд, холбоод, компаниудын удирдлагууд Монгол Улсын Говийн бүс дахь цэвэр эрчим хүчний баялаг нөөцийг ашиглах, үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, экспортлох зорилгын дор цугларан энэхүү нэгдэлд элсэж байгаагаа зарлав.

Дэлхий даяар уламжлалт эрчим хүчний нөөцөөс татгалзаж цэвэр эрчим хүчний хэрэглээ рүү шилжиж байгаа эрин үед Монгол Улс цэвэр эрчим хүчний баялаг нөөцөө ашиглан Зүүн Хойд Азийн бүс нутгийн өсөн нэмэгдэж буй эрчим хүчний хэрэгцээг хангах улмаар бүс нутгийн орнуудыг хамарсан олон улсын жишиг, стандартын дагуу цахилгаан эрчим хүч дамжуулах нэгдсэн сүлжээг бий болгох боломжтойг Эрчим Хүчний Яам болон Азийн Хөгжлийн Банкны хамтарсан судалгаагаар тогтоосон. Говийн цэвэр эрчим хүчний нөөцийг ашиглан, бүс нутагтаа экспортлосноор Монгол Улсын эдийн засгийн өсөлт, иргэдийн эрх ашигт эерэг үр дүн авчрахаас гадна дэлхийн дулааралд хамгийн их нөлөө үзүүлж буй нүүрсхүчлийн хийн ялгарлыг бууруулах үйл хэрэгт том ахиц гаргах юм.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Халтмаагийн Баттулгын 2018 оны 9 дүгээр сард Владивосток хотноо болсон Дорнын Эдийн Засгийн IV Чуулганы үеэр Зүүн Хойд Азийн бүс нутгийн орнуудын эрчим хүчний оргил цагийн ачааллыг хөнгөвчлөх, хамгийн үр ашигтай, хямд өртөг бүхий цахилгаан эрчим хүчээр хангах шийдэл болох Зүүн Хойд Азийн цахилгаан эрчим хүчний нэгдсэн сүлжээний бүс нутгийн зохицуулалтын байгууллага бий болгох санаачилга гаргасныг нэгдэлд элсэн орж буй талууд дэмжихийн сацуу Говийн бүсийн цэвэр хүчийг ашигласнаар Монгол Улсын эрчим хүчний салбарын хөгжил, Монгол Улс болон Зүүн хойд Азийн бүс нутгийн эдийн засаг, дэд бүтцийн хамтын ажиллагааг шинэ, ахисан түвшинд гаргах, Монгол Улсыг цахилгаан эрчим хүч экспортлогч орон болгоход чухал ач холбогдолтойг онцолсон юм.

Дэлгэрэнгүй мэдээллийг дараах хаягаар холбогдож авна уу.

Утас: 976-99107148

Ц-шуудан: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Private Sector Opportunities Workshop

Government of Mongolia, ADB Promote Private Sector Opportunities

ULAANBAATAR, MONGOLIA (11 September 2019) — The Asian Development Bank (ADB) and the Ministry of Finance of Mongolia co-hosted a private sector opportunities workshop today in Ulaanbaatar, which was attended by over 150 local and foreign private sector companies operating in the country. Mongolia’s Vice Minister of Finance Ms. Bulgantuya Khurelbaatar and ADB’s Deputy Country Director for Mongolia Mr. Declan Magee opened the event.

Representatives from ADB’s private sector teams on infrastructure, agribusiness, health and education, and early-stage ventures presented on relevant case studies, eligibility criteria, typical financing modalities, and terms, and application processes for ADB’s financing. ADB Ventures helps early-stage companies scale technology in Asia and the Pacific for sustainable development impact. ADB discussed potential future collaboration with selected companies during in-depth one-on-one sessions.

“The growth of Mongolia’s private sector is very much aligned with ADB’s new long-term corporate strategy, Strategy 2030, where ADB aims to increase its private sector operations to reach one-third of its operations by 2024,” said Advisor at ADB’s Private Sector Operations Department Ms. Hisaka Kimura. “By actively engaging with Mongolian companies across infrastructure, agribusiness, health care, and education, as well as early-stage ventures, ADB can explore opportunities to support the diversification of Mongolia’s economy.”

Through its private sector operations, ADB catalyzes and funds investments in private and state-sponsored companies across the energy, transport, water, telecom, financial, agribusiness, health care, and education sectors throughout developing Asia. The emphasis is on commercially viable transactions that generate financial returns while promoting environmentally sustainable and inclusive economic growth. In 2018, ADB committed $3.1 billion of its own funds for 32 private sector transactions and mobilized a further $7.4 billion through cofinancing partners.

In addition to ADB’s $2.5 billion sovereign financing for Mongolia to date, ADB has committed $371 million for private sector investments in the energy and financial sectors, including financing to local financial institutions and partner banks through ADB’s Trade Finance Program. ADB’s support for the Sermsang Khushig Khundii Solar Project signed in March 2019 was ADB’s first private sector solar financing in Mongolia and mobilized cofinancing from Leading Asia’s Private Infrastructure Fund (LEAP) into the country’s renewable energy sector.

ADB is committed to achieving a prosperous, inclusive, resilient, and sustainable Asia and the Pacific while sustaining its efforts to eradicate extreme poverty. In 2018, it made commitments of new loans and grants amounting to $21.6 billion. Established in 1966, it is owned by 68 members—49 from the region.

 

Б.Бямбасайхан: Бид сайн ажилласан хүнийг үнэлдэг нийгэмд амьдарч байна

Б.Бямбасайхан: Бид сайн ажилласан хүнийг үнэлдэг нийгэмд амьдарч байна

Монголын бизнесийн зөвлөлийн УЗ-ийн дарга Б.Бямбасайханыг CEO буландаа урьж ярилцав. Тэрбээр “Мобиком корпораци”, “Клин Энержи” компанийн ТУЗ-ийн дарга, “Оюу толгой”-н ТУЗ-ийн гишүүн, “Эрдэнэс Монгол”, “Ньюком групп”-ийн 

-Та аль дунд сургуулийг төгссөн бэ?

-Манай аав ээж хоёр Гадаад яамнаас тэтгэвэртээ гарцгаасан. Аав маань жолооч, ээж дипломатч хүн. Би багадаа орос сургуульд сурсан. Намайг тавдугаар ангид байхад аав ээж АНУ-ын Нью-Йорк хотод томилогдон ажиллах болсон юм. Англи хэл мэдэхгүй очсон. Хүүхэд юм болохоор орчиндоо хурдан дасаж, гурван сарын дараа хичээлээ ойлгож эхэлсэн. Нью-Йорк олон соёлыг нэгтгэсэн хот. Манай ангид олон орны хүүхдүүд байв.

Америкаас буцаж ирээд нийслэлийн 54 дүгээр сургуулийг төгссөн юм. Дунд сургуулиа төгсөөд МУИС-ийн Олон улсын харилцааны сургуульд элсэн орж, Ж.Баясах, Д.Баярхүү багшийн шавь болсон. Ж.Баясах багш Олон улсын харилцааны дээд сургуулийг үүсгэн байгуулсан хүн шүү дээ. Мэдээж олон багштай байсан. Гэхдээ нэр дурдсан хоёр багш маань миний өдий зэрэгтэй явахад гол нөлөө үзүүлсэн, ачтай хүмүүс.

Бага байхад надад дипломатчийн ажил их сонирхолтой санагддаг байв. Аав ээжийн нөлөө ч байсан байх. Гэр бүлийнхэнтэйгээ ярилцаж байгаад Олон улсын харилцааны сургуулийг сонгосон.

1997 онд оны шилдэг оюутнуудыг шалгаруулахад би тэнцэж, гадаадын нэр хүндтэй их сургуульд магистр хамгаалах Засгийн газрын тэтгэлгээр шагнуулав. Дараа жил нь их сургуулиа төгсөөд АНУ-ын нийслэлд Жорж Вашингтоны их сургуульд олон улсын харилцаа, эдийн засгийн чиглэлээр сурч, 2000 онд төгссөн.

-Анх ямар ажил хийсэн бэ?

-Америкаас ирээд аравдугаар ангид байхдаа орчуулга хийж эхэлсэн. Бага ангийнханд англи хэлний хичээл заана. Гаднын сэтгүүлчдэд аман болон бичгийн орчуулга хийж тусална. Хоногийн 20 ам.доллараар орчуулга хийнэ. 1993-1995 онд энэ нь тухайн үеийнхний нэг сарын цалинтай тэнцэж байв. 1995 оны зун Сэлэнгэд Тужийн нарсанд ЖАЙКА-гийн ойн нөөцийн судалгааны төслийнхөнтэй хоёр сар гаруй хамт ажилласан. 1,500 ам.долларын цалин авч, дийлэнхийг нь аав ээждээ өгсөн. Тухайн үедээ би их л “баян” оюутан байв.

Албан ёсны ажлын тухайд 1997 онд Гэгээрлийн яам гэж байв. Одоогийн БСШУСЯ. Ч.Лхагважав сайд манай багш нарт хандаж, гадаад харилцаа хариуцсан мэргэжилтэн маань ажлаасаа гарсан. Англи хэлэндээ сайн оюутан явуулаач гэсэн юм билээ. Багшийн хэлснээр би Ч.Лхагважав сайд, Төрийн нарийн бичгийн дарга Р.Бат-Эрдэнэтэй уулзлаа. Яг тэр үед Азийн хөгжлийн банкны төлөөлөгчид яаманд ирж таарсан. Тэгсэн шууд л за чи суугаад, орчуул гэлээ. Уулзалт дуустал чи ажилд орлоо гэв. Гэгээрлийн яаманд хичээлийнхээ хажуугаар нэг жил хагас ажилласан.

Дараа нь Америкт магистрт сурах хугацаандаа АНУ-ын засгийн газрын USAID гэж хөгжлийн туслалцаа үзүүлдэг байгууллагын нэг хөтөлбөрт ажиллаж эхэлсэн юм. Энэтхэг, Шри Ланка гэх мэт Өмнөд Азийн орнуудад Америкийн шилдэг технологийг нэвтрүүлэх ажил байсан. Агаарын бохирдол, усны хомстол, цэвэр усны хангамж, сэргээгдэх эрчим хүч, эрчим хүчний хэмнэлт, байгаль орчны менежмент гэх мэт олон салбарыг хамарч ажилласан.

2004 онд би АХБ-ны Залуу мэргэжилтний хөтөлбөрт хамрагдсан юм. АХБ жилд таван л хүнийг сонгон авдаг, өрсөлдөөн ихтэй хөтөлбөр. Энэ хөтөлбөрт тэнцсэнээр ажлын урилга хүлээн авч, би Филиппин рүү нүүсэн. Тэнд эрчим хүч, дэд бүтцийн салбарт ажиллах гараагаа тавьсан. Үүнээс хойш цэвэр эрчим хүч рүү эргэлт буцалтгүй орсон доо.

 

-Багаасаа гадаадад амьдарснаар та ямар давуу талыг олж авсан бэ?
-Хэдий бид чи аль аймгийнх вэ гэж бие биеэсээ асуудаг ч нутгаасаа гараад бүгд адилхан Монгол хүн. Хилийн дээс алхахаар биднийг доогуур үнэлдэг. Одоо ч ийм зүйл надад тохиолддог. Яагаад гэвэл чи Монгол учраас. Энэ бол бодит байдал. Бид өрсөлдөөнтэй зэх зээлд амьдарч байна. Зарим хүн Монголоос ирсэн гэхээр хаана байдгийг нь ч мэддэггүй. Ийм нөхцөлд олон удаа орохоор хүн бусдаас илүү ажиллаж байж л амжилтад хүрнэ гэдгийг ойлгодог. Энэ бол миний гол зарчим. Би энэ замаар явж байна. Тэгж л бусдаас ялгарна. Түүнээс яг адилхан сургууль төгссөн, ижил чадвартай хүмүүс эргэн тойронд олон байна. Чи сайн ажиллавал түүнийг чинь үнэлдэг нийгэмд амьдарч байгаа нь сайн хэрэг.

Миний анзаарснаар манайхан өөрийгөө гадныхнаас доогуур тавьдаг, өөртөө итгэлгүй байдаг нийтлэг сул талтай. Олон хүн өөрийгөө бусадтай адил хэмжээнд байна гэж ер төсөөлдөггүй. Би хүнтэй ажил ярихдаа нөгөө хүнтэйгээ яг ижил түвшинд харилцдаг. Гэхдээ энэ нь мэдэхгүй зүйлээ, мэддэг царайлна гэсэн үг биш. Бизнесийн соёлоо бусдын жишигт хүргэн, цэц булаалдаж л амжилтад хүрнэ. Би багаасаа гадаадад амьдарснаар өрсөлдөөнтэй орчныг мэдэрч, бүх зүйл чамаас өөрөөс чинь хамаарна гэдгийг ойлгож авсан гэж болно. Мөн аливаа ажлыг системтэй хийж сурсан.

Би Монголын түүхээрээ маш их бахархдаг. Өргөн уудам тал нутагт амьдардаг болоод ч тэр юм үү монголчууд шинэ орчин, дэвшилтэт техникт их хурдан дасдаг, дор нь хэрэглэж сурдаг, задгай, чөлөөтөй сэтгэлгээтэй. Гадаад хэлийг хурдан сурдаг. Түүнээс хүмүүс хоорондоо адилхан гэдэг биз дээ. Хөрөнгө оруулагч бүр Монгол Улсыг сайн мэдэхгүй. Тэд танаар дамжуулж мэдээлэл авна. Хэрэв та өөртөө итгэлтэй байж, тооцоо судалгаагаа стандартын дагуу хийсэн бол хөрөнгө оруулагчийн итгэлийг татаж чадна.

-Та орос хэлээ ашиглаж байна уу?
-Өдөр тутам ашигладаггүй. АХБ-нд ажиллаж байхдаа Казахстан, Узбекистан гэх мэт улсуудад эрчим хүчний төслүүдийг хариуцсан юм. Тэр үед багадаа сурсан орос хэл их хэрэг болсон. Ер нь гадаад хэл их чухал. Өнөөгийн нөхцөлд монгол хүн дор хаяж дөрвөн гадаад хэл мэддэг байж л өрсөлдөх чадвартай болно. Би монгол, англи, орос хэлээр бусадтай харилцаж байгаа ч энэ нь хангалтгүй байгаа өөрийнхөө туршлагаас дөрвөн хэл гэж байгаа юм. Англи хэл бол ойлгомжтой. Дээр нь хөршүүдийнхээ болон Япон, Солонгос, Франц хэлний аль нэгийг сурах нь бидэнд хэрэгтэй. Мөн гадаад хэл ашиглах хэрээр сэтгэлгээ задардаг байх.

Сингапур, Швейцарь гэх мэт жижиг улсууд өндөр хөгжсөн жишээг бид их ярьдаг. Тэнд ажиллаж, амжилтад хүрсэн хүмүүсийг харахаар дандаа олон хэл эзэмшсэн байдаг. Монгол Улс жижиг арал хэвээр үлдэхгүй, Азийн хөгжсөн эдийн засаг болно гэвэл бусадтай илүү харилцан уялдах шаардлагатай. Үүнийг хүн хоорондын харилцаа л урагшлуулна, хөгжүүлнэ. Монгол хэлийг бусад орны иргэд сонирхон сурах нь ховор болохоор бид л гадаад хэл эзэмшихээс өөр гарцгүй.

Мэдээллийн технологийн өнөөгийн эринд олон улсын харилцааны чиг хандлага их өөр боллоо. Зөвхөн дипломатч нар элчин сайд байхаа болив. Жишээ нь би ажлын гараагаа эхлүүлснээс хойших 20 жилийн хугацаанд байнга Монголын “элчин сайд” байсан гэж боддог. Яаж Монгол руу хөрөнгө татах, ямар шинэ бизнес эхлэх, хөрөнгө оруулагчдыг яаж Монгол руу уриалан дуудах вэ гэж дандаа бодож явдаг. Монгол хүнд итгэж болох юм байна гэсэн сэтгэгдэл, ойлголтыг төрүүлэх их чухал. Иймд биеэ авч явахаас эхлээд олон зүйлд анхаардаг.

Бизнес нь тогтворжин, дараагийн буюу ахисан түвшинд гарч, гаднын компаниудтай хамтран ажилладаг бүх бизнесмэн Монголыг аль нэг оронтой холбож эхэлсэн цагаас “элчин сайдын” үүрэг гүйцэтгэдэг. Би Монголын бизнесүүдээр их бахардаг. Биднийг хүүхэд байхад Монгол ямар байсан билээ дээ. Компаниуд олон улсын стандартын дагуу үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхэлж байна. Бид дэлхийн түвшний үйлчилгээнд хурдан дасч байна.

 

МОНГОЛ ХҮН ДОР ХАЯЖ ДӨРВӨН ГАДААД ХЭЛ МЭДДЭГ БАЙЖ Л ӨРСӨЛДӨХ ЧАДВАРТАЙ БОЛНО

-Та хэзээнээс хөөрөг барих болов? Байнга авч яваа харагддаг.
-Анхны хөөргийг аав маань их сургуульд Америкт сурч байхад өгсөн юм. 2010 онд Монголд нүүж ирээд, 2011 оны Цагаан сараар золголоо. Зарим хүн намайг “явуулаад” хөөрөг чинь танд жаахан багадаад байгаа юм уу даа гэсэн. Тэгээд морины сийлбэртэй энэ хөөргийг Америкийн эртний эдлэлийн дэлгүүрээс авсан юм. Ээж даалинг нь оёж өгсөн. 2012 оноос хойш энэ хөөргийг тогтмол барьж байна. Хөөргөө гээж ч үзсэн. Анх хэрэглэж эхлэхдээ энд тэнд мартчихдаг байв. Нэг хэсэг хамрын тамхины “амтад” орсон. Ажил ихтэй үедээ их татдаг байв. Кофе уугаад ч сэргэхгүй болсон үед хамрын тамхи анхаарал төвлөрөхөд тусалдаг.

Манай зарим найз мэндлэхээсээ өмнө л алив тамхиа гэдэг юм. Хөөрөг ер нь хэрэг болдог шүү. Танихгүй хүнтэй уулзаад шууд ажил ярилтай биш. Тамхилаад, мэнд усаа мэдэлцэхэд нэмэртэй, харилцааны нэг хэрэгсэл юм. Бидэн шиг хөөрөг зөрүүлж мэндлэх соёлыг би өөр газарт лав хараагүй.

-Бизнэс эрхлэгч болоогүй бол та ямар ажил хийх байсан бол?
-Багад аав ээж хоёр намайг НҮБ-ын байгууллагад ажиллаарай гэж их ярьдаг байсан. Энэ замаар л явах байсан болов уу.

-Таныг сагс сайн тоглодог гэж сонссон. 
-
Монголд байхдаа хөл бөмбөг их тоглодог байсан ч Америкт очсон чинь Америкууд хөл бөмбөг бараг сонирхдоггүй байсан. Хөл бөмбөгийн ДАШТ-ийг эх орондоо зохион байгуулсны дараа л энэ спорт тархсан. Тэнд сагсан бөмбөг, америк хөлбөмбөг, бэйсбол илүү алдартай. Багадаа НБА (NBA) оддыг Монголд авчирна гэж мөрөөддөг байж. 2011 онд тухайн үеийн супер од Дуайт Ховардыг Монголд урьж, хүүхэд залуустай уулзуулж, жижиг мөрөөдлөө биелүүлсэн.

Би одоо ч долоо хоногт хоёр удаа сагс тогтмол тоглодог. Хөдөлгөөний дутагдлаас сэргийлж бас стресс тайлдаг болохоор тоглодог. Хөл бөмбөгийг бол харж баясаж байна даа.

АЗИЙН СУПЕР СҮЛЖЭЭ ТӨСЛИЙГ ОЙРЫН ТАВАН ЖИЛД ЭХЛҮҮЛЭХЭЭР АЖИЛЛАЖ БАЙНА

-Одоо та ямар төсөл дээр ажиллаж байна вэ?
-Би Монгол эрчим хүч экспортлогч орон болно гэсэн мөрөөдөлтэй, зорилоготой. Өвөг дээдсээс бидэнд үлдээсэн өргөн уудам газар нутаг дээр шинэ мэдлэг, шинэ технологийг нийлүүлж чадвал эрчим хүчээ худалдаж болно. Энэ ажилд дийлэнх цагаа зарцуулж байна.

-Азийн супер сүлжээ бий болох магадлал хэдэн хувь бэ?
-100 хувь. Бид давуу талаа ашиглах ёстой. Бизнес хийж буй хүн сэргэлэн байх ёстой. Эрчим хүч бидний байнгын, суурь хэрэглээ. Цахилгаан тасрахад юу болдог билээ? Цахилгааны хэрэглээ нэмэгдэнэ үү гэхээс багасахгүй. Азийн супер сүлжээний гол давуу тал нь оролцож буй улс бүрт ашигтай. Хэн нэг нь ялаад, нөгөө нь ялагдах тухай асуудал биш. Харилцан хамаарлыг бий болгож чадвал Монгол бусадтай хөл нийлүүлэн алхах нэг нөхцөл бүрдэнэ. Нар, салхи хаа сайгүй ч Монголд сэргээгдэх эрчим хүчийг 20-30 хувв хямд үйлдвэрлэх боломжтой. Энэ бол манай газар нутгийн давуу тал. Манай эдийн засаг дахин нэг тулгуур баганатай болж, ирэх 15-20 жилд манай ДНБ гурав дахин өсөх боломж юм.

Надтай хамт Монголын анхны салхин станцыг хамтран босгосон залуучууд одоо дэлхийн хаана ч ажиллах чадвартай инженерүүд болсон. Энэ салбарын мэргэжилтнүүдээ бид өнгөрсөн арван жилд боломжийн түвшинд бэлдээд байна.

Мөн бид хөршүүд, хоёр Солонгос, Япон улстай найрсаг харилцаатай. Хамтын ажиллагааг эхлүүлэхийн тулд эхлээд стандартуудаа нэгтгэх шаардлагатай. Эрчим хүч наймаалцах гэж байгаа бол ямар дүрмээр тоглохоо тодорхой болгох нь зөв. Бусад улсуудтай тохиролцохын сацуу дотоодод хийх ажил ч их байна.

Азийн супер сүлжээ үүсгэх санаачилгыг эрчим хүчний компаниуд өөрсдөө гаргаж судалсан. Тэгээд улс төрийн түвшинд дэмжвэл энэ зах зээл бэлэн болно гэж үзэж байна. Доороос буюу ажил хэрэг болгодог хүмүүс эхлүүлсэн нь энэ санаачлагын давуу тал. Иймд Ерөнхийлөгч Х.Баттулга анхаарал хандуулж, надад энэ ажлыг нэг шат ахиулах үүрэг хүлээлгэсэн. Бидний хувьд ойрын таван жилд эхлүүлэхээр зорин ажиллаж байна. Монголд сэргээгдэх эрчим хүчний тоног төхөөрөмжийг ч үйлдвэрлэх боломжтой. Харин дотоодын эрчим хүчний хэрэглээгээ бүрэн хангаж чадахгүй байж, юун экспорт гэсэн сэтгэлгээг л давах хэрэгтэй байна. Учир нъ экспортлоод эхэлвэл ирээдүйд бид хамгиин хямд, хамгийн цэвэр эрчим хүч хэрэглэх боломжтой.

Дотоодын эрчим хүчний хэрэглээгээ бүрэн хангахын тулд зайлшгүй хөрөнгө оруулалт хийж, шинэ станц, сүлжээ барих шаардлагатай. Тэр хөрөнгө оруулалтыг тарифаар нөхнө. Тэгэхээр богино хугацаанд цахилгааны үнэ өсөхөөс өөр аргагүй. Харин ч манайд цахилгаан боломжийн үнэтэй байна. Хүмүүс цахилгааны үнэ өслөө гэхээр бухимддаг ч та хэдэн төгрөгийг сард төлдөг вэ гэж асуухаар ихэнх нь мэддэггүй. Шинэ орон сууц барья гэхээр цахилгаан нийлүүлэх хүчин чадал байхгүй. Хэрэглээ хүчин чадалдаа тулчихсан. Цахилгааны тарифыг нэмэхэд мэдээж хүн бүр дуртай биш. Миний өмнө нь ажиллаж байсан улсуудад засгийн газар нь үнээ нэмэхгүй байсаар сүүлдээ эрчим хүчний систем нь ачааллаа дийлэхээ больж, цахилгаан нь тасарч эхэлсэн. Тэгэхээр хүмүүс нь арга буюу дизель мотор асаадаг. Хэрэглэгчид найдвартай цахилгаан хангамж их чухал. Нэлээн хэдэн сарын өмнө Улаанбаатарт амралтын өдөр цахилгаангүй хэдэн цаг болоход юу боллоо доо. Шинэ орон сууцнуудын ус мөн тасарч, цахилгаан шат нь зогсон, олон хүн бухимдсан биз дээ.

ДЭЛХИЙД ХАМГИЙН ИХ НОГООН ЭРЧИМ ХҮЧ ХЭРЭГЛЭЖ БАЙГАА УЛС НЬ МОНГОЛ

-Эрчим хүч худалдах, худалдан авах тухай гэрээнд төлбөрийг ам.доллараар заасан. Яагаад төгрөгөөр тогтоогоогүй юм бэ?
-Хувийн хэвшил бүрэн эрсдлээ хүлээгээд ам.доллараар хөрөнгө оруулалт хийж, нар салхины станцууд барьж байна. Иймд зардлаа нөхөхийн тулд ам.доллартай төлбөрийг уяж гүйцэтгэдэг. Бусад улсад ч ийм жишиг бий. Зах зээлийн харилцаанд орохоос өмнө хүмүүс цахилгаандаа бага мөнгө төлдөг байсан болохоор гэрлээ асаалттай орхидог байв. Хэдий одоо ч үйлдвэрлэдэг өртгөөсөө бага үнээр нийлүүлж байгаа ч хүмүүс мэдрэг болж, цахилгаанаа хэмнэж эхэллээ.

Уг нь цахилгааны үнийг үе шаттай чөлөөлөх УИХ-ын шийдвэрүүд аль 2000 оноос гарчихсан. Гэвч бүрэн хэрэгжүүлж зориглохгүй л байна. Эрчим хүчний нэг онцлог нь энэ салбар бусад салбараас түрүүлж алхан, үйлдвэрлэл үйлчилгээ гэх мэт бусад салбарыг араасаа чирж, хөгжүүлдэг учиртай. Хэдий бид хямд цахилгаан хэрэглэж байгаа юм шиг харагдавч өртөг, үнийн зөрүүг нөгөө халааснаасаа төлдөг гэдгээ маш сайн ойлгох хэрэгтэй. Цахилгаанаа өртгөөс нь бага үнээр хүргэж байгаа бол зөрүүг нь та татвараараа төлдөг.

-Сэргээгдэх эрчим хүч үйлдвэрлэгчдийн өмнө тулгардаг нэг бэрхшээл нь үйлдвэрлэсэн бүх эрчим хүчээ шугам сүлжээнд нийлүүлж чаддаггүй. Энэ байдал хэвээрээ юу?
-Энэ бол жижиг зовлон. Сүлжээгээ өргөтгөх, шинэ технологи нэвтрэх хэрээр энэ асуудлыг шийдээд явна. Сэргээгдэх эрчим хүчийг засгийн газраас бодлогоор дэмжсэн учраас бид өдий зэрэгтэй байна. Энэ бодлого тууштай байх ёстой. Уул уурхайн дараа гадаадын хөрөнгө оруулалтыг хамгийн их татсан салбар боллоо. Засгийн газрын ямар ч баталгаагүйгээр хагас тэрбум ам.долларыг энэ салбар руу хийсэн. Дэлхийд хамгийн их ногоон эрчим хүч хэрэглэж байгаа улс нь Монгол.

Олон улсын хуралд оролцохоор биднийг их магтана. Хүн амынх нь тоогоор харвал бид сэргээгдэх эрчим хүчийг хамгийн олуулаа хэрэглэж байна. Хөдөө айл бүр нарны эрчим хүч ашигладаг. Хэрэглээний зардал бага тул нарны хавтангүй айл хөдөө байхгүй. Сэргээгдэх эрчим хүч хөдөө аж ахуйн дараа манай эдийн засгийг өөд нь татах салбар болно гэдэгт би бүрэн итгэдэг. Гэхдээ ойрын зовлонгоор холын зорилгоо булингартуулж болохгүй.

-Эрчим хүчний яамнаас Сэргээгдэх эрчим хүчний шинэ хуулийн төсөл боловсруулж байна. ААН-үүд өөрсдөө судалгаагаа хийж, станц барих байршлаа сонгоод, тусгай зөвшөөрөл авах хүсэлт гаргадаг. Харин шинэ хуулийн төсөлд ААН-ийн санаачилга дээр үндэслэн төсөл хэрэгжүүлэхгүй. Төр хаана ямар хүчин чадалтай станц бариулах захиалгаа өгнө. Тендер зарлана. Хамгийн боломжийн санал өгсөн компани төслийг хэрэгжүүлэх юм билээ. Энэ өөрчлөлт танай салбарт ухралт авчрах уу эсвэл урагшлуулах уу? 
-Заримдаа бид хэт том зах зээлийн туршлага, арга барилыг нэвтрүүлж, тэр нь манай хөрсөнд тохирохгүй, аль ч үгүй болох тохиолдол бий. Баруун Европ, Ойрхи Дорнодын орнуудынх шиг олон зуун гигаваттын хэмжээний хэрэглээтэй, том зах зээлд том компаниуд үнээр өрсөлдддөг. Бидэн шиг хоёрхон гигаватын хэрэглээтэй жижиг зах зээлтэй оронд тохирох эсэхийг сайн судлах шаардлагатай. Гаднын зөвлөхийн хэлсэн болгон зөв байдаггүй. Энэ салбарыг хөл дээр нь босгох гэж улс бүр өөр өөрийн загварыг туршсан. Одоо бидний мөрдөж буй загвар буруу байсан бол АНУ, Европ, Японоос хагас тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулалт оруулахгүй шүү дээ. Хувийн хэвшил энэ салбарт манлайлж байгаа нь зөв жишиг юм.

-Ярилцсанд баярлалаа.

Эх сурвалж: http://news.gogo.mn/r/240336?fbclid=IwAR2X8kUZGTIETeIEpPC3TOZRU6OC74C9U72j6jmX0NasdHfd_mp3s-G5qdk

Image

Address

Mahatma Gandhi St,
Orgil Stadium 49-4, Khan Uul District,
1st Khoroo, Ulaanbaatar, Mongolia, 17010

Connect to Us

Email: [email protected]
Phone: +976 7511-7027